Σαν συνέπεια της άρνησης της ΕΚΤ να κρατήσει την ρευστότητα των τραπεζών σε κανονικά επίπεδα και να αποφευχθεί το bank run, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ επέλεξε την λύση του δημοψηφίσματος στο οποίο δίνει την ερμηνεία που θέλει. Για τους δανειστές, φυσικά, το δημοψήφισμα αφορά το «ναι» ή «όχι» στο ευρώ. Η οικονομία και μαζί της η εργατική τάξη βρίσκονται σε θανάσιμο κίνδυνο. Είτε ο ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ή μια κυβέρνηση «ειδικού σκοπού» θα φέρουν μέτρα ανυπολόγιστης λιτότητας προκειμένου να συνεχίσει να δανείζει την χώρα η ΕΚΤ είτε η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να εισάγει νέο νόμισμα θέτοντας την χώρα de facto εκτός της ευρωζώνης και με de facto «ειδική» υποβαθμισμένη θέση στην Ε.Ε.
Εφόσον το «όχι» ερμηνεύεται σαν όχι στο ευρώ από τους δανειστές οι εργαζόμενοι δεν έχουν άλλη επιλογή από το «όχι». Αλλά αν αυτό το «όχι» δεν είναι και «όχι» στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, τότε θα είναι «ναι» σε μια αγριότερη λιτότητα. Υπάρχουν ασφαλώς πολλά «όχι». Υπάρχει το «όχι» των εργαζομένων προς την λιτότητα και την Ε.Ε. Υπάρχει όμως και το «όχι» μιας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ που θα συνεχίσει την πολιτική της λιτότητας χωρίς κανένα αποφασιστικό μέτρο προς σοσιαλιστική κατεύθυνση ή με σοσιαλιστικό περιεχόμενο που ανοίγει τον δρόμο για την εξουσία των εργαζομένων. Υπάρχει το «όχι» των ΑΝΕΛ που δεν θέλουν να μειωθούν οι στρατιωτικές δαπάνες και ονειρεύονται μια στρατιωτική δικτατορία. Υπάρχει το «όχι» του κ. Βαρουφάκη που κατακλίνεται φιλελεύθερος και ξυπνά «αριστερός». Υπάρχει το «όχι» του λόμπυ της δραχμής και των πλούσιων ολιγαρχών που βρίσκονται σε αγαστή συνεργασία με το κράτος.
Όλοι φοβούνται τον «εθνικό διχασμό» που είναι, ωστόσο, σε γενικές γραμμές, ένας ταξικός διχασμός που πρέπει να ενισχύσουμε αν θέλουμε να βγει η εργατική τάξη στο προσκήνιο. Μόνο η εργατική τάξη μπορεί να πάρει στα χέρια της την παραγωγή και το τραπεζικό σύστημα και να οδηγήσει την χώρα στον σοσιαλισμό. Αλλά πρέπει να πούμε ξεκάθαρα ότι μια τέτοια προσπάθεια δεν θα έχει επιτυχία αν δεν συνοδευθεί με την εξέγερση των εργαζομένων στις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. Δεν είναι μόνον οι φόροι των εργαζομένων της Ε.Ε. που «στήριξαν» το Ελληνικό χρέος. Είναι η υπεραξία τους από την οποία οι Ευρωπαίοι καπιταλιστές και τραπεζίτες έβγαλαν τεράστια κέρδη σαν αποτέλεσμα της κατάρρευσης που προκάλεσε το Ελληνικό χρέος. Μετά απ’ αυτά τα τεράστια κέρδη δεν τους ενδιαφέρει αν πετάξουν στα άχρηστα τους Έλληνες εργαζόμενους και μαζί τους τις Ελληνικές τράπεζες. Κέρδισαν στο παιγνίδι τους όπως ήταν αναμενόμενο. Με το «όχι» ξεφορτώνονται το άχθος της Ελλάδας. Με το «ναι» επιβάλλουν ακόμα σκληρότερα μέτρα για να κερδίσουν ακόμα περισσότερα. Είναι win –win κατά την προσφιλή έκφραση του κ. Βαρουφάκη που νόμιζε πως η διαπραγμάτευσή του θα ήταν win – win για τον ίδιο και την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
Η επιλογή μας είναι το «όχι». Αλλά αυτό το «όχι» δεν μπορεί να είναι ναι στην κυβέρνηση, αλλά ναι στο βάθεμα της πάλης των εργαζομένων στην βάση των μεταβατικών αιτημάτων για την δημοκρατία των εργαζομένων. Δεν μπορούμε να έχουμε αυταπάτες ότι ένα «όχι» χωρίς την υιοθέτηση ριζοσπαστικών μέτρων θα οδηγήσει σε μια σωστή κατεύθυνση. Ίσα – ίσα θα οδηγήσει στον βοναπαρτισμό όπως έγινε στην Βενεζουέλα και Κολομβία ή στην οικονομική καταστροφή όπως έγινε στην Αργεντινή. Δεν αρκεί ένα «όχι» στο ΔΝΤ, την ΕΚΤ και την ΕΕ. Χρειάζεται η παραγωγική ανασυγκρότηση με εξουσία των εργαζομένων και ένα κεντρικό τραπεζικό σύστημα με έλεγχο στο εξωτερικό εμπόριο και στο νόμισμα. Χρειάζεται η αναδιάρθρωση του αγροτικού και βιομηχανικού τομέα που έχουν υποστεί από το 2000 (από το 1973 στην πραγματικότητα) ανυπολόγιστη καταστροφή.
Αν η Ελλάδα δεν θέσει ένα παράδειγμα ώστε να ξεσηκωθεί η εργατική τάξη της Ευρώπης, δεν μπορούμε να περιμένουμε πολλά πράγματα από τον «σοσιαλισμό σε μια μόνη χώρα» και μάλιστα μικρή. Γι’ αυτό σήμερα περισσότερο παρά ποτέ είναι αναγκαία μια ευρωπαϊκή εργατική ηγεσία κάτω απ’ την σημαία της 4ης Διεθνούς. Η Ελλάδα, φυσικά, δεν αντιπροσωπεύει παρά το 2% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Θα ήταν αστείο να περιμένει κανείς την διάλυση της ΕΕ λόγω των όσων συμβαίνουν στην Ελλάδα, και μάλιστα χωρίς την εργατική τάξη στο προσκήνιο. Αλλά η συνοχή της ΕΕ κινδυνεύει πραγματικά. Ο ίδιος ο Λένιν έλεγε ότι οι Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης κάτω απ’ τον καπιταλισμό θα είναι είτε αδύνατον να πραγματωθεί είτε θα είναι ένα αντιδραστικό κατασκεύασμα. Η πρόβλεψη αυτή είναι απόλυτα επίκαιρη. Η ΕΕ είναι και αδύνατη αλλά και βαθειά αντιδραστική. Καθώς θα οδεύει προς την πολιτική ολοκλήρωση, οι προσδοκίες του γερμανικού ιμπεριαλισμού θα διαψευσθούν και θα προσκρούσουν στον τοίχο του γαλλικού και αγγλικού ιμπεριαλισμού. Ακόμα και οι περιφερειακές χώρες του ιμπεριαλισμού όπως η Ιταλία και η Ισπανία θ’ αντιδράσουν σθεναρά και το ευρώ μαζί με τις «αγορές» θα καταρρεύσουν. Η στιγμή αυτή δεν είναι στο απώτατο μέλλον. Αντίθετα, βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη. Χωρίς κομμουνιστικές ηγεσίες, η κατάρρευση αυτή θα είναι καταστροφική για τις εργατικές τάξεις της Ευρώπης. Οι ηγεσίες πρέπει να τις προειδοποιήσουν για τις θύελλες που έρχονται και να τις κινητοποιήσουν χωρίς καθυστέρηση. Θα πρέπει να προβάλλουν ως μοναδική διέξοδο την δημοκρατία των εργαζομένων και την προοπτική των Ενωμένων Σοσιαλιστικών Πολιτειών της Ευρώπης σαν την μόνη διέξοδο προς την αλληλεγγύη και την ανάπτυξη χωρίς κρίσεις και λιτότητα.
Η αυταπάτη του «ευρωπαϊκού οικοδομήματος» και του κοινού νομίσματος βρίσκεται αντιμέτωπη με το «όχι» του Ελληνικού λαού. Θα πρέπει ν’ ακολουθήσουν κι’ άλλοι ευρωπαϊκοί λαοί αν πρόκειται αυτό το «όχι» να έχει ευρύτερη σημασία. Αυτό είναι το πρώτο βήμα σ’ ένα νέο στάδιο εξέγερσης κι’ αγώνων στο οποίο θα εξέλθει η ευρωπαϊκή εργατική τάξη για να προστατεύσει τον εαυτό της απ’ τον καπιταλισμό στο προχωρημένο ιμπεριαλιστικό του στάδιο. Μόνο η 4η Διεθνής μπορεί ν’ αποτελέσει την φυσική πρωτοπορία στους αγώνες αυτούς και η παραπέρα οικοδόμησή της είναι πρωταρχικό και θεμελιακό καθήκον.